Para quen non acabe de crer na relatividade do concepto de progreso aplicado ás belas artes e, neste caso, á música; para quen o negue, máis aínda, este concerto da Orquestra Sinfónica de Galicia daralle a razón desde a estética do escoitado á reacción compracida do público. Oitenta e dous anos pasaron entre a estrea de Impresión nocturna de Andrés Gaos (1874-1959) —a fermosa peza para orquestra de corda que abría o programa—, que é de 1937, e o de Cervantina de Juan Durán (1960) e algo máis de sesenta entre a Segunda sinfonía do coruñés e esta última. E, con todo, diríase que a perspectiva estética é a mesma, aínda que nun e outro caso a vista atrás debese, loxicamente, deixar contemplar moi distintos puntos de ancoraxe en cada caso: máis reducida a visión nun Gaos ao que se lle supón a súa opción; moito máis ampla en teoría nun Juan Durán que nos leva polo aire —e supoño que con sorpresa para quen non coñecese a obra anterior deste compositor vigués—, coma se nada chovese desde aqueles tempos pretéritos, ao mesmo punto de partida. Se a obra de Gaos é a dun epígono tardío do romanticismo, a de Durán nos retrotrae ao ideario estético e recuperador da Xeración da República —ecos de Joaquín Rodrigo incluídos—, é dicir, aos mesmos tempos do seu antecesor no programa, parecendo, á audición da Sinfonía nº 2 do coruñés, case contemporáneos entre si, o que non é nin bo nin malo, naturalmente. Durán, quen nunha entrevista dicía estar convencido de que o material musical está esgotado, recorre en boa lóxica en Cervantina á glosa das Folías de España e dunhas cantas pezas do noso repertorio antigo. Todo iso trabado con habilidade, bo oficio, certo efectismo e mínimo risco e moi ben exposto por Víctor Pablo Pérez, quen estreara a obra en Madrid en 2016, ano do cuarto centenario da morte do autor do Quixote.
O concerto pechábase coa Sinfonía nº 2 de Andrés Gaos —de 1953 pero pensada desde moito antes—, a obra máis ambiciosa do seu autor e que acaba de aparecer en edición crítica de Joám Trillo con introdución de Carlos Villanueva en AGADIC-Dous Acordes, de Vigo, con ocasión das conmemoracións do Ano Gaos. Escrita en tres movementos —no segundo deles aparece un sorprendente Scherzo—, ao raizame galego —subtitúlase Nas montañas de Galicia—, á evocación, se se quere emocionante pola circunstancia do autor, ido da súa terra tantísimos anos antes, dalgúns temas —alborada, muñeira—, únese unha moi notable pericia construtiva e esa sensación de sinceridade que non é un valor artístico pero cuxa percepción —basta un pouco de olfacto— non deixa de agradecerse cando o resultado é valioso. A Sinfónica de Galicia e Víctor Pablo Pérez levan a música de Gaos con eles desde o principio da súa andaina xuntos e iso notouse nunhas impecables versións.
