O violinista coruñés, Andrés Gaos, tocou con, polo menos, cinco violíns: o Moor e o Gavatelli (ambos, no Concello da Coruña, por doazón do fillo do violinista, e que fixo soar Florian Vlashi, en 2009, tras oitenta anos de silencio); e o Lechner ( luthier arxentino) e o da escola alemá, obxecto da presentación pública en Santiago que comentamos. Ademais, utilizou un violín Amati que en realidade non era seu senón da súa primeira esposa, América Montenegro, cantante e tamén violinista. Gaos tivo que devolverllo, tras a separación, en 1917. Na exposición sobre o músico coruñés que se inaugurou o día 2 tamén en Santiago, expuxéronse os catro violíns que chegaron ata hoxe. Concerto e exposición faranse tamén na Coruña durante o próximo outono. Polo que respecta ao violín da escola alemá, foi restaurado polo luthier José Catoira, tras un ano de respectuosa intervención sobre o instrumento. Este posúe un rexistro grave intenso, poderoso, e un rexistro agudo de singular brillantez, talvez un pouco chillón, defecto que é probable vaia desaparecendo a medida que se toque xa que os instrumentos, se non se utilizan, perden calidade de son (“Se avinagran”, dicía o propio Gaos) e estímase que este violín levaba máis dun século en silencio. A voz recuperada deste singular instrumento talvez devólvanos, por encima do tempo e do espazo, a voz do propio Gaos xa que, como refire Florian Vlashi, “os violíns gardan algo do son e da voz das persoas que os tocaron moitas veces”. En todo caso, este soou marabillosamente nas mans de Vlashi, acompañado, de maneira admirable, por Xullo Mourenza, recreando o espírito de Andrés Gaos en tres das súas fermosas, e nada fáciles obras: a bellísima Romanza, a soberbia Sonata e a graciosa Habanera, esta ofrecida como bis ante o entusiasmo que manifestou o público asistente ao acto.
A través do tempo e do espazo (Julio Andrade Malde)
